Năm học 2025 – 2026, học sinh Trung học Maya tại Xưởng Mira Wood Workshop phát triển chặng 2 của dự án Tái sử dụng và Tái chế gỗ, với mục tiêu chuyển giao bộ hồ sơ thiết kế hệ vận động cho các đơn vị thiện nguyện và mang một hệ vận động trực tiếp thi công tại một điểm trường trên vùng cao.
Từ đó, các em mong muốn góp phần giảm khai thác gỗ từ rừng, bảo vệ tài nguyên môi trường và nhân rộng mô hình xây hệ vận động từ gỗ tái chế trong cộng đồng thiện nguyện – giúp nâng cao chất lượng sinh hoạt, vui chơi của các em nhỏ vùng cao và đóng góp vào việc giảm bất bình đẳng trong giáo dục.
Dự án này nằm trong Chương trình Dự án thực tế của học sinh Trung học Maya, được thiết kế để trang bị cho học sinh những năng lực quan trọng giúp các em tự tin thành công trong một thế giới đang không ngừng thay đổi.
CHƯƠNG TRÌNH DỰ ÁN THỰC TẾ CHO HỌC SINH TRUNG HỌC MAYA
Mỗi năm học, học sinh Trung học Maya dành 120 giờ học chính thức và khoảng 100 giờ tăng ca tuỳ chọn ở 01 Dự án cộng đồng tại một trong hệ thống Xưởng thực hành, với sự hướng dẫn của các chuyên gia trong các lĩnh vực Công nghệ – Kĩ thuật, Tài chính – Truyền thông, Mĩ thuật, Nông nghiệp, Thủ công, Mộc và Nấu ăn.
Các dự án được thiết kế theo 04 giai đoạn bài bản: Khởi tạo dự án, Lập kế hoạch, Thực hiện và Tổng kết dự án. Trong suốt 10 tháng làm việc, học sinh sẽ đảm nhiệm các vai trò khác nhau như quản lý, sản xuất, tài chính, truyền thông,… trong môi trường học thật – làm thật – tích luỹ kinh nghiệm thật.
Chương trình Dự án thực tế được thiết kế với mục tiêu cụ thể là trang bị cho học sinh những năng lực quan trọng trong cuộc sống khi trưởng thành theo Khung năng lực ME4C mà Maya xây dựng.
Những năng lực này được công nhận chính thức trong Hồ sơ năng lực chuẩn hoá quốc tế (MTC Learning Record) với những bằng chứng mạnh mẽ từ quá trình vận hành dự án của các em. Hồ sơ này được sử dụng để ứng tuyển cùng với học bạ vào các trường Đại học lớn tại Mỹ, Canada, Châu Âu và các Đại học quốc tế ở Việt Nam. Đây là lợi thế lớn giúp học sinh Maya nổi bật trước Ban tuyển sinh, tăng tính cạnh tranh để ứng tuyển và giành học bổng vào các trường chất lượng cao.
Bên cạnh đó, việc tự mình khởi xướng và vận hành các dự án thực tế để tạo ra những ảnh hưởng tích cực cho cộng đồng – cũng góp phần giúp các em phát triển sự tự tin nội tại vào giá trị của bản thân, xây dựng tinh thần trách nhiệm và ý chí sẵn sàng hành động của công dân toàn cầu.
HÀNH TRÌNH DỰ ÁN
Khởi tạo dự án và Phân tích lại vấn đề
Là chặng thứ hai của dự án Tái sử dụng và Tái chế gỗ, nhóm vẫn kiên định với mục tiêu cốt lõi là giảm thiểu lượng gỗ mới khai thác từ rừng, qua đó góp phần thiết thực vào việc bảo vệ tài nguyên môi trường.
Tuy nhiên, ở giai đoạn khởi tạo dự án năm nay, các em đã dành thời gian để nhìn nhận lại các vấn đề tồn đọng trong những năm học trước. Quá trình này giúp nhóm xác định hướng đi mới và những điểm cần tập trung cải thiện trong năm học này.
Sau hai năm triển khai xây dựng hệ vận động tại các điểm trường ở Sơn La, nhóm nhận thấy khoảng cách địa lý quá xa đã gây tốn kém đáng kể về thời gian và chi phí di chuyển, cũng như vận chuyển trang thiết bị. Thực trạng này khiến nhóm khó lòng mở rộng quy mô dự án do hạn chế về thời gian và nguồn lực của học sinh.
Do đó, các em đã đi đến quyết định chiến lược: cần nhanh chóng xây dựng và hoàn thiện bộ hồ sơ thiết kế về hệ vận động từ gỗ tái chế để thuyết phục và chuyển giao cho các đơn vị, tổ chức thiện nguyện có nhiều kinh nghiệm trong việc xây dựng và hỗ trợ tại vùng cao. Việc chuyển giao này sẽ giúp hoạt động ý nghĩa được nhân rộng và nhiều trường học có thể tiếp cận dự án hơn. Vì vậy, trong năm học này, bên cạnh việc tự triển khai một hệ vận động tại một điểm trường nữa, nhóm dự án sẽ tập trung đẩy mạnh hoạt động chuyển giao hồ sơ.
Nhóm cũng thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế về năng lực quản lý trong các năm trước. Việc thiếu kinh nghiệm trong điều phối và phân công công việc dẫn đến hiệu quả công việc không cao, thành viên bối rối ở giai đoạn đầu và dự án bị chậm tiến độ dù đã cố gắng tăng ca.
Ý thức được những hạn chế ấy, các em đưa ra giải pháp quản lý cho năm nay, đặc biệt tập trung vào nhóm sản xuất. Với đặc thù bao gồm toàn bộ thành viên trong xưởng, nhóm sản xuất sẽ được phân chia thành các nhóm nhỏ hơn, mỗi nhóm chỉ gồm 3-4 người. Trong đó, các thành viên cũ sẽ chịu trách nhiệm quản lý và hỗ trợ các thành viên mới. Điều này không chỉ giúp quản lý dễ dàng kiểm soát công việc mà còn tạo cơ hội cho mọi thành viên thử nghiệm các ý tưởng của mình.
Tất cả những phân tích và rút kinh nghiệm trên đã trở thành cơ sở vững chắc để nhóm chính thức khởi tạo dự án năm nay với các mục tiêu chính đề ra:
- Thuyết phục và chuyển giao bộ hồ sơ thiết kế hệ vận động cho 3 đơn vị xây trường hoặc 1 đơn vị triển khai cho 3 điểm trường khác nhau.
- Trực tiếp thi công 1 hệ vận động tại một điểm trường vùng cao.
- Gây quỹ 70% kinh phí dự án từ các hoạt động kinh doanh sản phẩm từ gỗ tái chế.
Lập kế hoạch
Kế hoạch Nhân sự
Để tối ưu hóa quy trình làm việc và chuyên môn hóa hoạt động, nhóm dự án được chia thành các nhóm chức năng riêng biệt với vai trò và nhiệm vụ cụ thể:
- Nhóm Cung ứng Sản xuất: Chịu trách nhiệm toàn bộ quá trình sản xuất thực tế, bao gồm việc cung ứng vật liệu, triển khai sản xuất, cũng như ghi chép và lưu trữ hồ sơ sản xuất chi tiết.
- Nhóm Thiết kế: Đảm nhiệm các công việc sáng tạo từ khâu lên ý tưởng, phác thảo ban đầu, lập kế hoạch thiết kế, đến hoàn thiện bản vẽ chi tiết và thử nghiệm các mô hình thiết kế.
- Nhóm Truyền thông: Hoạt động như cầu nối giữa dự án với cộng đồng. Nhóm có trách nhiệm lan tỏa thông điệp, chia sẻ câu chuyện và kết quả tác động của dự án đến mọi người.
- Nhóm Tài chính: Quản lý toàn bộ hoạt động thu chi, xây dựng kế hoạch tài chính và giám sát ngân sách dự án một cách chặt chẽ.
Kế hoạch Tài chính và Timeline dự án
Dựa vào các hoạt động dự kiến triển khai trong năm nay, cùng với kinh nghiệm vận hành và quản lý tài chính tích lũy được từ năm ngoái, nhóm dự án đã nhanh chóng lập một kế hoạch ngân sách dự trù chi tiết.
Để có kinh phí vận hành dự án năm nay, các em dự kiến sử dụng nguồn tiền từ ba kênh chính:
- Xin tài trợ: Thông qua Quỹ MAYSEED – Quỹ ươm tạo tác động Maya.
- Kinh doanh sản phẩm: Thông qua hoạt động sản xuất và bán các sản phẩm được chế tác từ gỗ tái chế.
- Tận dụng vốn dư: Sử dụng số tiền quyên góp còn dư từ dự án năm ngoái, số tiền này sẽ được dành riêng cho hoạt động xây dựng hệ vận động tại điểm trường trong năm nay.
Khác với các năm trước thường phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài thông qua hoạt động xin tài trợ, nhóm dự án năm nay mong muốn tự chủ tài chính từ 60% đến 70% trên tổng chi phí dự kiến. Điều này không chỉ giúp các em chủ động hơn về nguồn tiền mà còn là cơ hội quý giá để lan tỏa thông điệp tốt đẹp về gỗ tái chế thông qua các hoạt động bán hàng và truyền thông.
Từ các hoạt động cần triển khai, các em đã sắp xếp các đầu việc cần hoàn thành vào một Timeline cụ thể. Công cụ này sẽ giúp nhóm quản lý thời gian, giám sát tiến độ và đảm bảo các mục tiêu đề ra được hoàn thành theo đúng kế hoạch.
Thực hiện
Chào hàng sản phẩm từ gỗ tái chế
Trong học kỳ I năm học 2025-2026, nhận thấy sự kiện Lễ tri ân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 là dịp rất phù hợp để quảng bá sản phẩm quà tặng thân thiện với môi trường, các em học sinh đã nảy ra ý tưởng chào hàng với nhà trường về mẫu sản phẩm quà tặng giáo viên được chế tác từ vật liệu gỗ tái chế.
Các em đã chủ động phát triển mẫu thiết kế đồng hồ bằng gỗ, tạo hình giống như ngôi nhà có mái ngói, kèm theo dây quai xách — lấy cảm hứng từ những phòng học mái ngói xinh xắn đặc trưng của trường Maya. Đặc biệt, trên mỗi sản phẩm còn được khắc tên riêng của từng giáo viên trong trường.
Với mẫu thiết kế sản phẩm dự kiến này, các em đã chủ động liên hệ với Cô Tường Vy – Phụ trách bộ phận Sự kiện của Maya để tìm hiểu thông tin chi tiết về nhu cầu và chi phí dự kiến của nhà trường. Tại buổi làm việc, các em đã giới thiệu mẫu thiết kế và nhận được sự quan tâm đáng kể từ cô Vy. Tuy nhiên, một vấn đề đã nảy sinh: chi phí cho mỗi sản phẩm vượt quá ngân sách dự kiến của nhà trường. Vì vậy, các em nhận thấy cần phải tổ chức một buổi chào hàng tiếp theo để thuyết phục Ban Giám Hiệu sử dụng sản phẩm của mình.
 |
 |
Tháng 10/2025, các em đã tổ chức buổi chào hàng chính thức với đại diện Ban Giám Hiệu nhà trường và Cô Tường Vy. Trong buổi này, nhóm đã tập trung giới thiệu về dự án của mình, những lợi ích mà dự án mang lại (như bảo vệ môi trường), đồng thời nhấn mạnh ý nghĩa sâu sắc của việc lan tỏa thông điệp về gỗ tái chế thông qua sản phẩm quà tặng.
Sau buổi thuyết trình đầy tâm huyết, các em đã chào hàng thành công đơn đặt hàng 120 chiếc đồng hồ từ gỗ tái chế. Đây là một động lực rất lớn để các em học sinh bắt tay ngay vào giai đoạn sản xuất tiếp theo.
Bên cạnh đó, để có kinh phí sản xuất ban đầu phục vụ cho đơn hàng, nhóm Tài chính đã nhận được sự đồng ý vay vốn một phần từ nhà trường.
Giai đoạn Sản xuất
Đào tạo và Trang bị kiến thức kỹ thuật
Với đội ngũ nhân sự bao gồm cả học sinh cũ có kinh nghiệm và học sinh mới lần đầu tham gia dự án tại Xưởng, để đảm bảo chất lượng công việc đồng đều, nhóm trưởng đã đề xuất phương án cả nhóm cùng nhau học lại về vẽ kỹ thuật. Trong đó, các thành viên cũ sẽ trực tiếp hỗ trợ các bạn mới. Cách làm này không chỉ giúp các bạn mới được trang bị những kỹ năng cần thiết mà còn tạo cơ hội để các thành viên cũ ôn lại và củng cố kiến thức.
Bên cạnh đó, tất cả thành viên còn được trang bị đầy đủ kiến thức về an toàn trong xưởng, cùng với các kiến thức và thực hành liên quan đến sử dụng công cụ và vận hành máy móc một cách chuyên nghiệp.
 |
 |
Thống nhất phương án sản xuất
Với đơn đặt hàng 120 chiếc đồng hồ, các em đã bắt tay ngay vào quá trình sản xuất. Nhóm lấy nguồn gỗ thừa có sẵn tại Xưởng, gỗ từ các đồ dùng cũ xin lại từ các xưởng và hộ gia đình không dùng đến, hoặc mua lại từ các khu gỗ cũ để xử lý trước khi tiến hành sản xuất.
 |
 |
Kế hoạch ban đầu là chia thành 04 nhóm sản xuất, mỗi nhóm phụ trách sản xuất 30 chiếc đồng hồ. Tuy nhiên, sau hai buổi triển khai theo hướng này, việc phân chia đã dần bộc lộ những bất cập do khó kiểm soát chất lượng, dẫn đến sản phẩm làm ra không đồng đều. Nhận thấy vấn đề, các em đã ngay lập tức suy nghĩ và tìm kiếm phương án thay thế phù hợp hơn.
Sau khi cùng nhau thảo luận, nhóm đã thống nhất chuyển sang phương án sản xuất theo dây chuyền, trong đó mỗi người sẽ phụ trách một bước cụ thể trong công đoạn sản xuất. Cách làm này giúp công việc của mỗi thành viên được chuyên môn hóa, đảm bảo các sản phẩm đều đạt chất lượng đồng đều. Ngay sau khi chạy thử phương án mới này, công việc đã được đẩy nhanh tiến độ rõ rệt. Chỉ trong buổi đầu tiên, các em đã hoàn thành đến 70% chi tiết thô cho sản phẩm, vượt xa mục tiêu đề ra ban đầu.
 |
 |
Tăng ca và giải quyết những vấn đề phát sinh
Mặc dù đã tìm ra được phương án vận hành sản xuất theo dây chuyền hiệu quả, nhóm dự án ngay lập tức đối mặt với khó khăn đầu tiên: do tình hình thời tiết mưa bão, các em đã mất hai ngày học. Để đảm bảo kịp tiến độ đơn hàng, 14 trên 16 thành viên trong nhóm đã đồng lòng tăng ca vào cuối tuần để sản xuất. Đối mặt với áp lực lớn về thời gian, các em đều ý thức được trách nhiệm của mình trong việc hoàn thành tốt đơn hàng lớn này.
Trong giai đoạn sản xuất dây chuyền, do công việc lặp đi lặp lại với số lượng hàng lớn, một thành viên phụ trách công đoạn đã cảm thấy nản lòng và bày tỏ mong muốn được đổi công việc. Nhóm đã tổ chức một cuộc họp trực tuyến khẩn cấp ngoài giờ học để tìm phương án giải quyết. Sau khi lắng nghe chia sẻ của thành viên, nhóm trưởng đã đi đến quyết định đồng ý cho các thành viên đổi vị trí cho nhau. Để tránh sai sót do chưa thạo việc, nhóm yêu cầu hai thành viên phải thực hiện quá trình bàn giao công việc cẩn thận và chi tiết.
 |
 |
Mặc dù còn nhiều bỡ ngỡ khi lần đầu sản xuất một đơn hàng số lượng lớn, cả nhóm đã rất nỗ lực để cung cấp hàng đúng thời điểm đã hẹn với nhà trường. Tuy nhiên, chỉ hai ngày trước thời hạn bàn giao sản phẩm, các em lại phải đối mặt với một thách thức lớn khác: một số chi tiết rời của sản phẩm bị vỡ nứt do chất gỗ quá mềm.
Sau khi tổ chức họp khẩn cấp để thống nhất phương án sửa chữa, các em đã chủ động trao đổi lại với đại diện nhà trường để thỏa thuận xin thêm thời gian. Sau đó, cả nhóm đã tận dụng mọi khoảng thời gian trống, giữa các ca học, giờ nghỉ trưa, và tăng ca vào cuối tuần, để hoàn thành kịp thời trước sự kiện.
Với sự nhiệt huyết và tinh thần trách nhiệm cao, đơn hàng đã chính thức được hoàn thành. 120 chiếc đồng hồ được làm ra bằng chính đôi tay và tấm lòng của các em đã được trao tặng đến thầy cô nhân dịp Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11.
Bài học kinh nghiệm từ đơn hàng đầu tiên
Trải qua quá trình sản xuất đầy thử thách với rất nhiều biến số bất ngờ, các em học sinh đã ngồi lại cùng nhau để nhìn lại hành trình đơn hàng đầu tiên trong năm học này.
Những gì các em đạt được không chỉ là khoản tiền gây quỹ đầu tiên quan trọng để vận hành dự án, hay những kỹ năng nghề nghiệp chuyên môn về gỗ. Quan trọng hơn, dự án đã trang bị cho các em tư duy linh hoạt để giải quyết vấn đề dưới áp lực, đồng thời củng cố khả năng cộng tác, giao tiếp và thấu hiểu lẫn nhau để cùng nhau vượt qua khó khăn và đạt đến mục tiêu chung.
Những bước đi tiếp theo
Từ tháng 12/2025, nhóm dự án bắt đầu chuẩn bị cho các công việc chiến lược tiếp theo theo từng nhóm chức năng:
- Nhóm Truyền thông: Đang tích cực thu thập các sản phẩm và tư liệu cần thiết để triển khai các hoạt động trên kênh Fanpage Facebook, nhằm tiếp cận các đối tượng khách hàng tiềm năng cho đợt bán sản phẩm sắp tới.
- Nhóm Thiết kế: Có nhiệm vụ đưa ra 3 thiết kế sản phẩm mới để nhóm dự án phê duyệt. Sau khi được duyệt, các mẫu này sẽ được đưa vào sản xuất ngay lập tức để chuẩn bị cho sự kiện Hội Làng Maya.
- Hoàn thiện Hồ sơ và Khảo sát thực địa: Song song với hoạt động kinh doanh, các em sẽ tập trung hoàn thiện bộ hồ sơ thiết kế hệ vận động của mình. Sau đó, nhóm sẽ bắt đầu tìm kiếm và kết nối với một số đơn vị thiện nguyện tiềm năng, đồng thời tìm kiếm điểm trường để tiến hành khảo sát, chuẩn bị cho kế hoạch trực tiếp xây dựng hệ vận động cho trẻ em vùng cao.
Hành trình dự án sẽ được cập nhật tại bài viết này. Maya thần mời cha mẹ theo dõi.
