Trong Học kỳ I năm học 2025-2026, học sinh khối Upper Elementary đã tham gia dự án “Chế tạo Cánh tay Robot” tại Xưởng Tự động hóa RIO. Đây là cơ hội để các em học và vận dụng kiến thức khoa học – công nghệ vào việc chế tạo mô hình cánh tay robot có thể vận hành thật.
Dự án giúp các em học sinh:
- Rèn luyện năng lực ME4C qua quy trình sản xuất thực tế, bao gồm: Tự định hướng học tập (Meta Learning), Đạo đức (Ethics), Tư duy phản biện (Critical Thinking), Sáng tạo (Creativity), Giao tiếp (Communication) và Cộng tác (Collaboration).
- Hiểu nguyên lý tự động hóa qua việc tìm hiểu cách hoạt động của Servo, cấu trúc cơ bản của cánh tay robot và ứng dụng của tự động hóa trong đời sống.
- Rèn luyện tư duy thuật toán cùng khả năng lập trình và giải quyết vấn đề khi điều khiển robot.
- Phát triển tư duy sáng tạo và tính kiên trì trong quá trình chế tạo sản phẩm công nghệ.
- Tạo sản phẩm thực tế – một mô hình cánh tay robot có thể gắp và di chuyển đồ vật thật.
CHƯƠNG TRÌNH DỰ ÁN THỰC TẾ TẠI MAYA
Mỗi tuần, học sinh Tiểu học Maya dành 2,5-3 giờ để tham gia các dự án thực tế tại một trong các Xưởng thực hành về Nghệ thuật, Nông nghiệp, Tự động hóa, Mộc, Thủ công và Nấu ăn. Tại đây, các em học kiến thức và kỹ năng chuyên môn, tạo ra sản phẩm thực tế để kinh doanh hoặc phục vụ cộng đồng.
Chương trình này giúp học sinh:
- Phát triển toàn diện những năng lực quan trọng cho đời sống
- Xây dựng niềm tin nội tại khi tạo ra sản phẩm có giá trị thực tế và nhận được sự công nhận cho thành quả lao động của mình. Các em cũng thấu hiểu cách xã hội vận hành khi mỗi người đóng góp công sức để tạo nên giá trị chung.
- Định hình bản sắc cá nhân thông qua việc khám phá sở thích và thế mạnh ở các lĩnh vực nghề nghiệp khác nhau. Đây là nền tảng quan trọng cho giai đoạn Trung học, khi các em bắt đầu khởi xướng và vận hành những dự án quy mô lớn hơn.
HÀNH TRÌNH DỰ ÁN
Khởi tạo
Dự án bắt đầu bằng việc tìm hiểu về mục tiêu của dự án. Các em được trang bị kiến thức về an toàn điện và thống nhất các nguyên tắc khi hoạt động tại xưởng. Đây là bước quan trọng để đảm bảo an toàn trong suốt quá trình làm việc với thiết bị điện tử.
Lập kế hoạch
Các em học cách xây dựng timeline chế tạo cho cánh tay robot, xác định các mốc thời gian rõ ràng: từ học kiến thức cơ bản, đến chế tạo cánh tay robot, rồi tích hợp và hoàn thiện sản phẩm. Việc lập kế hoạch chi tiết giúp các em có cái nhìn tổng thể về dự án và chủ động trong quá trình thực hiện.
 |
 |
Thực hiện
Học kiến thức về tự động hóa
Các em bắt đầu với những khái niệm cơ bản về tự động hóa và robot trong thực tế. Các em làm quen với bo mạch lập trình Arduino Uno và các linh kiện điện tử. Thông qua việc lập trình điều khiển led, còi và servo, các em hiểu về cách xuất tín hiệu và nguyên lý hoạt động cơ bản.
Chế tạo cánh tay robot
Sau khi nắm vững kiến thức nền, các em tìm hiểu về các bộ phận của cánh tay robot và khái niệm bậc tự do (DOF). Các em lần lượt lắp khung cơ khí theo trình tự: đế, thân, khớp, khuỷu và càng gắp.
Song song với việc lắp ráp, các em học lập trình điều khiển servo cho từng bậc tự do. Công đoạn căn chỉnh hệ servo đúng góc đo và khớp với khung cơ khí đòi hỏi sự tỉ mỉ để tránh bị kẹt hoặc lệch góc.
 |
 |
Tích hợp và hoàn thiện
Khi các bộ phận đã sẵn sàng, các em ghép nối toàn bộ hệ thống và kiểm tra chuyển động. Các em viết chương trình điều khiển hoàn chỉnh cho các trục, tinh chỉnh độ chính xác và khả năng gắp đồ vật. Sau đó, các em mở rộng tính năng và ứng dụng cho cánh tay robot của mình.
Trong suốt quá trình thực hiện, các em đối mặt với nhiều thử thách kỹ thuật như servo hoạt động sai góc hoặc bị rung, khung robot lắp lệch dẫn đến chuyển động không đều, lỗi lập trình như trùng chân pin, sai giá trị góc hay lặp vô hạn. Vì dự án năm nay có nhiều thành viên mới, nhiều em vẫn còn chưa quen với khái niệm Arduino và logic lập trình.
Để vượt qua những khó khăn này, các em học cách tự giải quyết vấn đề bằng cách quan sát mẫu, so sánh với mạch của bạn và tự sửa lỗi. Các em kiên trì thử nghiệm, kiểm tra, chỉnh sửa và thử lại cho đến khi đúng. Khi cần thiết, các em hỏi thầy cô chuyên gia để xác nhận lại lỗi. Quan trọng nhất, các em làm việc theo nhóm để bù đắp năng lực cho nhau, trong đó các em học sinh cũ nhiệt tình hướng dẫn lại cho các bạn mới.
Đến thời điểm đầu tháng 12/2025, học sinh đã lập trình điều khiển được servo và hiểu rõ chuyển động của từng trục. Đặc biệt, 100% học sinh đã lắp xong khung robot và điều khiển được 2-3 trục, thể hiện sự tiến bộ rõ rệt của cả lớp.
 |
 |
Cuối học kỳ, mỗi nhóm sẽ hoàn thiện một mô hình cánh tay robot 4-5 trục có khả năng gắp và di chuyển đồ vật nhẹ. Các nhóm sẽ trình diễn robot trước lớp, giải thích thuật toán điều khiển và viết báo cáo ngắn về lỗi gặp phải, cách sửa lỗi và hướng cải tiến cho tương lai.
HỌC SINH HỌC ĐƯỢC GÌ TỪ DỰ ÁN CHẾ TẠO CÁNH TAY ROBOT?
Dự án Chế tạo Cánh tay Robot là môi trường thực hành quý giá, nơi mỗi hoạt động đều giúp học sinh phát triển những năng lực quan trọng theo Khung năng lực ME4C của Maya.
Meta Learning (Tự định hướng học tập)
Năng lực này giúp các em tư duy và kiểm soát quá trình học tập của mình. Các em được rèn luyện khi tự theo dõi tiến độ và tự điều chỉnh góc servo khi phát hiện sai sót. Các em học cách thử nghiệm, chấp nhận thất bại và tìm cách cải tiến – một kỹ năng quan trọng trong bất kỳ quá trình học tập nào.
Ethics (Đạo đức)
Năng lực này giúp các em hiểu và thực hành trách nhiệm với bản thân và cộng đồng. Ý thức đạo đức được xây dựng qua việc làm việc an toàn khi sử dụng dụng cụ, tôn trọng thiết bị chung của xưởng và sẵn sàng hỗ trợ bạn khi gặp lỗi lập trình. Các em học được rằng trong môi trường làm việc, trách nhiệm và sự tôn trọng là nền tảng của sự cộng tác hiệu quả.
Critical Thinking (Tư duy phản biện)
Đây là khả năng phân tích và giải quyết vấn đề một cách có hệ thống. Tư duy phản biện được rèn luyện khi các em phải phân tích các lỗi như servo kẹt, lệch góc hay code lỗi. Các em học cách đặt câu hỏi “Tại sao robot không di chuyển đúng như mong muốn?” và tìm kiếm giải pháp thông qua việc quan sát, so sánh và thử nghiệm.
Creativity (Sáng tạo)
Năng lực này giúp các em vượt ra khỏi khuôn mẫu và tạo ra giá trị mới. Khả năng sáng tạo thể hiện khi các em thêm chuyển động mới cho robot hoặc cải tiến phần khung để tăng hiệu suất.
Communication (Giao tiếp)
Giao tiếp là kỹ năng truyền đạt ý tưởng và thông tin một cách rõ ràng. Các em được rèn luyện khi trình bày code, giải thích nguyên lý vận hành trước nhóm và báo cáo tiến độ cuối mỗi buổi học. Việc phải diễn đạt những khái niệm kỹ thuật giúp các em hiểu sâu hơn về những gì mình đang làm.
Collaboration (Cộng tác)
Năng lực này giúp các em nhận và chia sẻ trách nhiệm, tiếp nhận phản hồi, giải quyết xung đột và hỗ trợ lẫn nhau. Tinh thần cộng tác được xây dựng khi các em lắp ráp theo nhóm với sự phân chia vai trò rõ ràng: lập trình, cơ khí và kiểm thử. Các em học cách phối hợp, bù đắp năng lực cho nhau và cùng nhau giải quyết vấn đề.
 |
 |
—
Dự án Cánh tay Robot là một hành trình thử thách nhưng đầy hứng thú đối với học sinh khối 4-5. Các em không chỉ học lập trình hay lắp ráp mà còn học cách kiên trì, làm việc nhóm và tư duy như một kỹ sư nhí.
Nhiều em bắt đầu từ việc chưa từng cầm Arduino, nhưng sau vài tuần đã tự tin chỉnh code, căn servo và sáng tạo các kiểu chuyển động mới. Từng dòng code, từng khớp nối là từng bước tiến trong hành trình khám phá thế giới công nghệ – nơi ý tưởng trở thành hiện thực nhờ bàn tay và trí tuệ của chính các em.
